Shkruan: Leonard Ferati
Askush nuk ka vënë ndonjëherë në dyshim kandidatët me origjinë italiane apo spanjolle, të cilët historikisht kanë mobilizuar komunitetet e tyre. As mbështetjet e hapura nga shoqata ekonomike si dhomat e tregtisë, federatat profesionale apo sindikatat e punëdhënësve. Askush nuk skandalizohet kur organizatat pro-mjedisit apo lëvizjet pro-biçikletave rekomandojnë hapur të votohet për kandidatë të caktuar. Atëherë, pse ky trajtim i veçantë sapo përmendet komunitetin shqiptar?
Të jesh shqiptar nuk është një program politik, por një origjinë, një identitet. Është thellësisht paradoksale t’u kërkohet individëve të integrohen plotësisht në shoqëri, ndërkohë që angazhimi i tyre politik shihet si problem sapo bëhet i dukshëm dhe efektiv.
Nuk ka asgjë të pazakontë që kandidatët me origjinë shqiptare të përfaqësohen mirë në komunat ku ky komunitet është i konsiderueshëm. Ndërkohë, askush nuk duket i shqetësuar për mungesën e emrave me tingëllim të huaj në komunat më të pasura të kantonit. Ky standard i dyfishtë është thellësisht shqetësues.
Duhet kujtuar se komuniteti shqiptar, për shkak të historisë së tij, ka qenë gjithmonë i politizuar. Angazhimi i tij aktual nuk është diçka e re, por një vazhdimësi natyrale. Dhe, sipas mendimit tim, ky është tregues i një integrimi të suksesshëm: të angazhohesh, të marrësh pjesë në debatin demokratik, të mbash përgjegjësi publike. Pavarësisht përkatësisë komunitare, ky angazhim është një sinjal pozitiv.
Është gjithashtu e habitshme të vëresh se, për aq kohë sa personat me prejardhje emigrante renditeshin në fund të listave zgjedhore, kjo nuk përbënte asnjë problem për partitë. Problemi ka lindur vetëm që kur ata kanë filluar të legjitimohen të zgjedhur. A duhet ta kuptojmë se vendi i tyre është i pranueshëm vetëm për sa kohë mbetet margjinal?
Për më tepër, megjithëse shumë kandidatë me origjinë shqiptare janë zgjedhur, një numër i konsiderueshëm i tyre janë fshirë nga listat dhe nuk kanë arritur të sigurojnë mandate. Kjo bie qartësisht ndesh me idenë e një votimi thjesht komunitar.
Ky debat është pjesë e një problemi më të madh dhe më të vjetër: dyshimi i vazhdueshëm ndaj atyre që perceptohen si “të huaj”. Një dyshim i përhapur, ndonjëherë i heshtur, por gjithmonë i pranishëm. Ky vështrim i pandërprerë, ky dyshim sistematik ndaj angazhimit, suksesit apo thjesht dukshmërisë së një personi me prejardhje migrante, është një barrë e rëndë dhe e padrejtë për t’u mbajtur. Një barrë që shpesh i lë në hije kompetencat, rrugëtimet dhe angazhimin e sinqertë të individëve, duke i reduktuar ata vetëm në origjinën e tyre. Kjo është e papranueshme, veçanërisht kur flasim për individë që tashmë janë pjesë e kësaj shoqërie prej tre gjeneratash.
Studime të shumta tregojnë se kandidatët me emra me tingëllim të huaj përballen me disavantazhe të vazhdueshme: fshihen më shpesh nga listat, renditen më poshtë dhe kanë më pak gjasa të marrin mbështetje të gjerë. Në vend që të lavdërohen format e mobilizimit komunitar – të cilat janë pjesë e demokracisë – duhet adresuar ky diskriminim i heshtur.
Për aq kohë sa kuadri ligjor respektohet, nuk ka asnjë justifikim për delegjitimimin e angazhimit politik të një grupi qytetarësh, pavarësisht origjinës së tyre. Organizimi, fushata dhe bindja politike janë themelet e demokracisë. Me një pjesëmarrje zgjedhore mesatare prej vetëm 30%, do të duhej të shqetësoheshim më shumë për rritjen e kësaj përqindjeje sesa për ata që zgjedhin të angazhohen.
Prandaj, refuzoj keqinterpretimet, manipulimet dhe sulmet e fshehura që synojnë të delegjitimojnë kandidatura të caktuara. Angazhimi politik është një e drejtë për të gjithë dhe nuk duhet të përdoret si pretekst për stigmatizim./Alb’swiss TV/
