Nga Migjen Kajtazi
Guximi dhe profesionalizmi janë dy togëfjalësha që kanë përciellur suksesin e Gazmend Nurës. Këto fjalë marrin kuptimin e vet në momentin që jemi duke biseduar me Gazmendin dhe shohim nga afër gjithë punën e tij. Bisedën e vazhdojmë në depon e firmës, pronar i së cilës është Gazmendi. Një depo me hapësirë të madhe që gjendet në mes të qytetit të Lozanës. Puna e firmës W.Tisch Reymond SA bazohet në vendosjen dhe rinovimin e parketeve të ndryshme dhe në punime të ndryshme me dru. Depoja është e furnizuar me parkete të sjella nga drurë nga vende të largëta. Firma aktualisht ka 15 punëtorë të rregullt dhe shpesh tejkalon numrin e 20 punëtorëve të angazhuar, varësisht nga porositë.
Ky rezultat i punës është ajo që shohim, por sapo fillon biseda, kuptojmë që fatet e njerëzve të suksesshëm të diasporës sonë janë fate të përciellura nga sakrifica. “Ishin momente të vështira për gjithë Kosovën dhe për familjen time,” thotë Gazmendi, i cili, duke filluar rrëfimin e ardhjes në Zvicër, ndiej që zëri i tij merr një tjetër ngjyrë. Emocionet fillojnë ta kaplojnë dhe nuk harron momentet e vendosjes në shtetin zviceran në vitin 1996, si një i ri që sapo kishte mbushur moshën 17 vjeçare dhe ishte vendosur në qendrat e kërkuesve të azilit në qytetin e Lozanës në Zvicër. “Ishin sakrifica të vështira; mos njohja e gjuhës, larg nga të afërmit, por me dëshirë që të mos ndalem, fillova të vazhdoja shkollën. Ishin momente që përballeshim me situata të vështira në shumë fronte. Në Kosovë përpiqeshim të mbijetonim, ndërsa në Zvicër dhe në shtete të tjera perëndimore përpiqeshim të mos dorëzoheshim në asnjë situatë. Shkolla më ndihmonte të ndihesha i vlerësuar, sepse isha i rrethuar me profesorë zviceranë që vërtet i jepnin epitet emrit profesor.”
Duke dëgjuar Gazmendin që flet me mirënjohje për profesorët e tij zviceranë, ndërhyj në rrëfimin e tij dhe i drejtohem me pyetjen: “Çfarë të bën të thuash që këta profesorë zviceranë kishin vërtet një mision profesional dhe human?”
Gazmendi ndalet pak, duke marrë frymë thellë dhe më drejtohet: “Nuk mund të harroj situatën kur policia zvicerane më ndaloi ndërsa isha duke shkuar në shkollë, dhe sapo prezantova letrën që tregonte se isha kërkues azili pa të drejtë qëndrimi në Zvicër, më detyruan t’i përcjell në zyrat e tyre që ishin afër stacionit të trenit në Lozanë. Policia më njoftoi që do të më shoqëronin për në aeroportin e Cyrihut, ku do të më dërgonin në Kosovë. Në ato momente, kërkesa ime e vetme ishte të njoftoja profesorët për arsyen e mungesës sime dhe më lejuan të telefonoj në shkollë dhe t’i njoftoj ata.”
“Policia më tregoi që do të më fusnin në një dhomë të mbyllur, enkas për të paraburgosur, deri sa të më shoqëronin në aeroportin e Cyrihut, dhe në ato momente iu drejtova policëve që, edhe pse më kishte marrë malli shumë për familjen, sepse kishte disa vite që nuk i kisha parë, të paktën të njoftonin xhaxhain tim, Xheladin Nurën, që jeton në Lozanë.”
“Duke biseduar me policinë, pashë nga dritarja që profesori im, zoti Bernard Courvoisier, kishte arritur dhe bisedonte me policët. Policët mu afruan dhe më lejuan të shoqëroja profesorin tim deri në shkollë. Gjatë rrugës e pyes profesorin: ‘Si arrite t’i bindësh që të më lejojnë të vij me ju, profesor?’ Profesori u kishte thënë që të paktën të më lejonin të mbaroja shkollën, sepse në fakt më kishin mbetur edhe 3 muaj para se të mbaroja shkollën.”
Nuk mund të mos i parashtroj pyetje Gazmendit për kontaktet që mban ende me profesorët e tij. Më thotë që me profesor Etienne Corbaz mban vazhdimisht kontakte dhe që kanë vizituar shpesh Kosovën dhe fshatin e tij në Aqarevë të Drenicës, jo vetëm me të, por me gjithë familjen e tij.”
“Vazhdova shkollën dhe fillova punën në këtë firmë, që tani jam pronar. Isha shumë i angazhuar dhe nuk llogarisja orët që kaloja në punë. Puna me dru është pasioni im dhe shumë shpejt e kuptova që kisha gjetur veten në këtë profesion. Nuk u ndala deri sa arrita të mbaroj specializimin me njohje federale.”
Po si arrite të bëhesh pronar i kësaj firme me përvojë gati 100 vjeçare? ndërhyj në bisedë duke i parashtruar Gazmendit këtë pyetje.
“U bëra pronar i firmës në vitin 2015. Ishin momente të vështira për firmën, sepse pronari ishte në dilemë për vazhdimësinë e punës, pasi kishte dalë në pension dhe djali i tij nuk kishte prirje për të vazhduar punën, dhe në fakt, firma ishte duke u mbyllur. Në ato biseda, propozova pa ngurrim që të marr përsipër firmën. Ishte përgjegjësi e madhe, por me punë të palodhur arrita që të siguroj vazhdimësinë e kësaj firme gati një shekullore.”
Gjatë bisedës për sukseset, sfidat dhe pengesat e tij, i parashtroj pyetje Gazmendit për vlerësimin që i është bërë dhe që i jep njëherazi krenari për punën e tij.
Gazmendi ndalet te punët që ka realizuar dhe që është duke realizuar në riparimin e ambienteve të brendshme të kështjellave të ndryshme në Zvicër. Ai ndalet duke cituar Kështjellën Saint-Maire në Lozanë, e cila është ndërtuar në shekullin e 14-të dhe që tani shërben si vend pune për qeverinë kantonale të kantonit Vaud, dhe kështjellat e komunave të Crissier, të Aubonne, etj. Tani do të realizojë punë në Kështjellën e Grandson, e cila është ndërtuar në shekullin e 11-të.”
“Kjo punë më bën të ndihem i vlerësuar dhe më mundëson të kuptoj rëndësinë e madhe dhe të pabesuar që këto kështjella dëshmojnë me prezencën e tyre, me gurët e tyre, me drurët dhe historinë e tyre. Më bëjnë të udhëtoj në kohë me një përjetim krejtësisht ndryshe. Bisedat që bëj me arkitektët, historianët dhe përfaqësuesit kantonal për rëndësinë e ruajtjes së origjinalitetit më motivojnë të jem profesional dhe efikas.”
Ndalemi prapë te guximi që nuk i mungon diasporës shqiptare dhe mundohemi të gjejmë burimin e guximit, dhe në ato momente ndalemi duke shikuar rrebeshin e shiut që filloi, dhe në sfondin e zhurmës së shiut, dëgjojmë tingujt e një kënge për Skënderbeun, sikur që na jep përgjigjen për burimin e guximit te shqiptarët…
Le voyage de Gazmend Nura
Écrit par: Migjen Kajtazi
Le courage et le professionnalisme sont deux mots-clés qui ont accompagné le succès de Gazmend Nura. Ces mots prennent tout leur sens au moment où l’on discute avec Gazmend et où l’on observe de près tout son travail. Nous poursuivons la conversation dans l’entrepôt de l’entreprise dont Gazmend est propriétaire. Un entrepôt spacieux situé au cœur de la ville de Lausanne. Le travail de l’entreprise W. Tisch Reymond SA repose sur l’installation et la rénovation de divers parquets ainsi que sur divers travaux de menuiserie. L’entrepôt est approvisionné en parquets provenant de bois venus de contrées lointaines. L’entreprise emploie actuellement 15 travailleurs permanents, mais dépasse souvent le nombre de 20 employés selon les commandes.
Ce résultat du travail est ce que nous voyons, mais dès que la conversation commence, nous comprenons que les destins des personnes réussies de notre diaspora sont des destins marqués par le sacrifice. “C’étaient des moments difficiles pour tout le Kosovo et pour ma famille”, déclare Gazmend, qui, en commençant à raconter son arrivée en Suisse, montre que sa voix prend une autre tonalité. Les émotions commencent à l’envahir, et il n’oublie pas les moments de son installation en Suisse en 1996, alors qu’il venait de fêter ses 17 ans et qu’il s’était installé dans les centres pour demandeurs d’asile dans la ville de Lausanne en Suisse. “Ce furent des sacrifices difficiles; ne pas connaître la langue, être loin de ses proches, mais avec le désir de ne pas abandonner, j’ai commencé à poursuivre mes études. Nous faisions face à des situations difficiles sur de nombreux fronts. Au Kosovo, nous luttions pour survivre, tandis qu’en Suisse et dans d’autres pays occidentaux, nous essayions de ne pas céder à aucune situation. L’école m’aidait à me sentir valorisé, car j’étais entouré de professeurs suisses qui donnaient vraiment du sens au titre de professeur.”
En écoutant Gazmend parler avec reconnaissance de ses professeurs suisses, j’interviens dans son récit et lui pose la question : “Qu’est-ce qui te fait dire que ces professeurs suisses avaient vraiment une mission professionnelle et humaine ?”
Gazmend s’arrête un moment, prend une profonde respiration et me répond : “Je ne peux pas oublier la situation où la police suisse m’a arrêté alors que je me rendais à l’école, et dès que j’ai présenté le document montrant que j’étais un demandeur d’asile sans droit de séjour en Suisse, ils m’ont forcé à les suivre dans leurs bureaux près de la gare de Lausanne. La police m’a informé qu’ils allaient m’accompagner à l’aéroport de Zurich, où ils allaient me renvoyer au Kosovo. À ce moment-là, ma seule demande était d’informer mes professeurs de la raison de mon absence, et ils m’ont permis de téléphoner à l’école pour les en informer.”
“La police m’a dit qu’ils allaient me mettre dans une pièce fermée, spécialement pour la détention, jusqu’à ce qu’ils m’accompagnent à l’aéroport de Zurich, et à ce moment-là, je me suis adressé aux policiers en leur disant que, même si ma famille me manquait énormément, car cela faisait plusieurs années que je ne les avais pas vus, je leur demandais au moins d’informer mon oncle, Xheladin Nura, qui vivait à Lausanne.”
“En discutant avec la police, j’ai vu par la fenêtre que mon professeur, M. Bernard Courvoisier, était arrivé et discutait avec les policiers. Les policiers se sont approchés de moi et m’ont permis de suivre mon professeur jusqu’à l’école. En chemin, je demande à mon professeur : ‘Comment avez-vous réussi à les convaincre de me laisser venir avec vous, professeur ?’ Le professeur leur avait dit de me laisser au moins terminer mes études, car en réalité, il me restait seulement trois mois avant de finir l’école.”
Je ne peux pas m’empêcher de poser des questions à Gazmend sur ses contacts actuels avec ses anciens professeurs. Il me dit qu’il est toujours en contact avec le professeur Etienne Corbaz et qu’ils ont souvent visité le Kosovo et son village à Aqarevë, dans la région de Drenica, non seulement avec lui, mais avec toute sa famille.
“J’ai poursuivi mes études et commencé à travailler dans cette entreprise dont je suis maintenant propriétaire. J’étais très engagé et ne comptais pas les heures que je passais au travail. Travailler le bois est ma passion, et j’ai vite compris que j’avais trouvé ma voie dans ce métier. Je n’ai pas arrêté jusqu’à obtenir une spécialisation reconnue au niveau fédéral.”
Mais comment es-tu devenu propriétaire de cette entreprise qui a près de 100 ans d’expérience ? Je m’interromps dans la conversation pour poser cette question à Gazmend.
“Je suis devenu propriétaire de l’entreprise en 2015. C’étaient des moments difficiles pour l’entreprise, car le propriétaire hésitait sur la continuité du travail, étant donné qu’il était à la retraite et que son fils n’était pas enclin à reprendre l’affaire. En fait, l’entreprise était en train de fermer. Lors de ces discussions, j’ai proposé sans hésiter de prendre en charge l’entreprise. C’était une grande responsabilité, mais grâce à un travail acharné, j’ai réussi à assurer la continuité de cette entreprise presque centenaire.”
En discutant des succès, des défis et des obstacles qu’il a surmontés, je demande à Gazmend quel a été l’honneur qui lui a donné, en même temps, de la fierté pour son travail.
Gazmend s’arrête sur les travaux qu’il a réalisés et qu’il est en train de réaliser dans la restauration des intérieurs de différents châteaux en Suisse. Il cite le Château Saint-Maire à Lausanne, construit au XIVe siècle et qui sert aujourd’hui de siège au gouvernement cantonal du canton de Vaud, ainsi que les châteaux des communes de Crissier, Aubonne, etc. Il réalisera bientôt des travaux au Château de Grandson, qui a été construit au XIe siècle.
“Ce travail me fait sentir valorisé et me permet de comprendre l’importance immense et incroyable que ces châteaux témoignent par leur présence, leurs pierres, leurs bois et leur histoire. Ils me font voyager dans le temps avec une expérience totalement différente. Les discussions que j’ai avec les architectes, les historiens et les représentants cantonaux sur l’importance de préserver l’authenticité me motivent à être professionnel et efficace.”
Nous revenons à la question du courage, qui ne manque pas dans la diaspora albanaise, et nous essayons de trouver la source de ce courage. À ce moment-là, nous nous arrêtons en regardant l’averse qui commence, et sur le fond du bruit de la pluie, nous entendons les sons d’une chanson sur Skanderbeg, comme si elle nous donnait la réponse à la source du courage des Albanais…
